‘ रुमाल ’ हा शब्द मोठा मजेशिर आहे . लहाणपणी गावात रुमालमध्ये लोक सामान , भाजीपाला बांधून नेत असल्याचे मी पाहिलेले आहे . त्यामुळे ‘ रुमाल ’ म्हणजे भाजीपाला बांधून नेण्यासाठी जवळ बाळगावयाचा चौकोनी कापड . असा लहानपणी माझा समज होता . अर्थात वाढत्या वयाबरोबर हा गैरसमज असल्याचेही लक्षात आले.
दुपट्टा आणि रुमाल हे एकाच कुळातले , पण दुपट्टा आकाराने मोठा म्हणून तो रुमालाचा मोठा भाऊ ! तसेच शहरी भागात कुणी फारसा दुपट्टा वापरत नाही . शहरात रुमाल वापरतात आणि ग्रामिण भागात गळ्यात दुपट्टा टाकलेले लोक हमखास भेटतात . या अर्थाने दुपट्टा हा खेड्यात राहणारा तर रुमाल हा त्याचा शहरात राहणारा भाऊ !
स्वातंत्र्याचे म्हणाल तर दुपट्टा अधिक स्वतंत्र आहे . तो गळ्यात छानपणे लोंबकाळत असतो. मस्तपैकी ताजी हवा खात असतो . पण रुमालाला फडकवण्याचे स्वातंत्र्य नाही. त्याची सदा घडी केलेली आणि खिशात कोंबलेली . स्वच्छ – मोकळी हवा रुमालाच्या नशिबात नाही पण काही का असेना ! रुमाल आणि दुपट्टा हे दोघेही अत्यंत उपयुक्त हे मात्र तितकेच खरे . सर्दी झाली असेल , तर हे सत्य मान्य करायला मिनिटभर वेळ लागणार नाही .
असेच एकदा एकटी बसली होती . रुमाल काढला . त्याने चेहरा पुसला ! रुमालाकडे मी निरखून पाहीले एखाद्या परोपकारी व्यक्तीने दुसर्‍याचे कष्ट आपल्या अंगावर घ्यावे त्याप्रमाने रुमालाने माझा घाम टिपुन घेतला होता . गंमत म्हणुन मी त्या रुमालाला गाठी पाडायला सुरुवात केली . पहिली गाठ पाडली , मग दुसरी , मग तिसरी , अशा जेवढ्या गाठी येतील तेवढ्या गाठी मी त्या रुमालाला पाड्ल्या . आता तो रुमाल न दिसता गाठी पाडलेल्या एखाद्या दोरी सारखा दिसत होता . त्याच्या त्या रुपाकडे पाहून माझ्या मनात विचार आला , “ आता हा घाम पुसू शकेल काय ? ” अर्थातच त्या गाठिच्या रुमालाला घाम पुसणे शक्य नव्हते .
मन आणखी पुढे विचार करू लागले . रुमाल हा आमचे व्यक्तिमत्त्व , वाईट सवई या गाठिसारखा ! त्या जडल्या की व्यक्तिची उपयुक्तता संपली .
No comments:
Post a Comment